مهارت های مطالعه / سبک های یادگیری
مهارت های مطالعه را بیاموزیم
سبک های یادگیری را بشناسیم
یادگیرنده‌های دیداری
یادگیرنده‌های بساوایی
افرادی كه از طریق حس بساوایی بهترین یادگیری را دارند، عموما رشته‌هایی كه كارهای آزمایشگاهی دارند مانند زیست‌شناسی، دندانپزشكی یا پرستاری را ترجیح میدهند. این افراد باید در جستجوی راه‌هایی برای به كار بردن دست‌هایشان براساس استعداد یادگیری خود باشند. هنگام مطالعه این افراد نه‌تنها متن را علامت‌گذاری می‌كنند و زیر آن خط می‌كشند، بلكه سوال و كلید واژه جواب‌ها را نیز در كاغذ خلاصه می‌نویسند.
یادگیرنده‌های شنیداری
از آنجا كه این افراد از راه گوش دادن اطلاعات را پردازش می‌كنند، در كلاس درس نسبت به دو گروه دیگر (دیداری و بساوایی) طبیعتا خیلی راحت‌تر هستند و بازگو كردن مطالب با صدای بلند مهارتی ساده و خیلی طبیعی در یادگیری‌شان نسبت به ۲ گروه دیگر است.
از دیگر نكاتی كه در مهارت مطالعه مورد توجه است، این كه برخی از افراد یادگیری برایشان سخت است، ازجمله دلایلی كه یادگیری را برای این افراد سخت و دشوار می‌نماید شامل موارد زیر می‌باشد:
ـ آنها مراحل یادگیری را درك نمی‌كنند و احتمالا از توانایی‌هایشان به درستی استفاده نمی‌كنند.
ـ آنها احتمالا زمان خود را سازماندهی و تنظیم نمی‌كنند.
ـ انگیزه كمی برای آموختن دارند.
ـ آنها توسط خانواده و دوستانشان به تحصیل وادار می‌شوند.
ـ امید پیشرفت‌شان كم است.
ـ آنها آموخته‌اند كه شكست بخورند.
ـ آنها از درك خواسته‌های معلم ناتوانند.
شناسایی دلایل طفره رفتن: تعلل و طفره رفتن، تعطیل غیرضروری كار، وظایف یا تكالیف است. اكثر افراد با وجود تلاش‌شان مدت زیادی را با تعلل زایل می‌سازند. البته پیامدهای تعلل همیشه بسیار جدی نیستند.
مثلا شما می‌توانید مرتب كردن اتاق خود را یكی دو روز به تعویق بیندازید، اما اگر تكالیفتان را قبل از زمان مقرر انجام ندهید، مشكلی بسیار جدی خواهد بود. بنابراین برای غلبه بر عادت طفره رفتن از كارهای تحصیلی لازم است كه ابتدا دلایل تعلل كردنتان را تجزیه و تحلیل نمایید.
فقدان انگیزه: یكی از دلایل مهمی كه بعضی از افراد دچار تعلل می‌شوند، فقدان انگیزه اساسی برای كنترل اهداف و زندگی خودشان است. فقدان انگیزه به نوبه خود می‌تواند ناشی از عدم كانون كنترل درونی باشد.
برای مثال، اگر تنها به این خاطر به دانشگاه آمده باشید كه والدین‌تان این‌گونه خواسته‌اند یا دوستانتان به دانشگاه رفته‌اند، نمی‌توانید مسوولیتی برای یادگیری خود به عهده بگیرید.
ترس از شكست: دومین دلیل مهم تعلل، ترس از شكست است. علت این امر عدم اطمینان به خود یا كمال‌طلبی افراد است. برای غلبه بر این تعلل باید به خاطر داشته باشید كه شما یك انسان هستید و قادر به انجام تمام كارها نیستید، بلكه باید تلاش كنید تا طرحی را بدون احتیاج به بهانه‌ای مانند «اگر وقت كافی داشته باشم» به اتمام برسانید.
واهمه از شروع كردن: دلیل سوم تعلل، مشكل شروع كردن است. چنانچه خود را با فهرستی از بهانه مشغول كنید، آمادگی شروع طرح یا تكلیف خود را از دست داده و به احتمال زیاد در طبقه تعلل می‌افتید.
نكته: سبك‌های یادگیری خود را بشناسید و برای خود برنامه‌ریزی داشته باشید همچنین دلایل طفره رفتن خود از انجام تكالیف را بشناسید تا بتوانید مطالعه موثرتر و موفق‌تری داشته باشید
روبه‌رو شدن با مسائل بسیار دشوار: چهارمین دلیل تعلل در كارها، شامل اندازه و اهمیت مساله است. كلید كنترل وظیفه‌های بسیار دشوار، تقسیم آن به بخش‌های قابل كنترل است. یك تكلیف بزرگ را نمی‌توان یك باره تمام كرد، بلكه باید قسمت به قسمت انجام داد.
یك دانش‌آموز تلاشگر معمولا كارهایی را به خوبی انجام می‌دهد:
۱ ـ درس جدید را قبل از تدریس معلم مطالعه می‌كند. به عبارت دیگر پیش مطالعه دارد.
۲ ـ تمركز حواس دارد و به مباحث معلم بخوبی توجه می‌كند.
۳ ـ از گفته‌های معلم یادداشت برمی‌دارد.
۴ ـ به محض تمام شدن كلاس، یادداشت‌هایش را مرور و تكمیل می‌كند.
۵ ـ در كلاس جایی می‌نشیند كه حداكثر استفاده را ببرد و آرامش جسمی و روحی داشته باشد.
۶ ـ معمولا زمانی كه نیاز باشد، سوال می‌كند.
۷ ـ درس جلسه قبل را بخوبی فرا می‌گیرد.
۸ ـ هر جمعه دروس هفته را مرور می‌كند.
۹ ـ مطالبی را كه یاد گرفته به منظور جا افتادن برای دیگران بازگو می‌كند.
۱۰ ـ برای هریك ساعت كلاس درس، ۲ ساعت وقت مطالعه در نظر می‌گیرد.
راهبردهای به خاطر سپردن (تقویت حافظه)
۱ ـ كار به خاطر سپردن را طی چند جلسه انجام دهید.
۲ ـ مطالب را با صدای بلند و از بر بخوانید.
۳ ـ رویكرد مثبتی داشته باشید و مطالب را به خاطر بسپارید.
۴ ـ مطالب مورد نظر خود را در چارچوب معناداری سازماندهی كنید.
۵ ـ خودتان را آزمون و بازآزمون كنید.
۶ ـ مطالب را چند بار مرور كنید.
۷ ـ مطالب را با استفاده از قلاب‌‌ها یا تله‌ها، واژه‌های راهنما و قافیه‌دار به یاد بیاورید.
۸ ـ قبل از خوابیدن و بعد از بیدار شدن مطالعه كنید.
اصول كلی برنامه‌ریزی درسی
اصولی را كه لازم است در یك برنامه‌ریزی رعایت شود، به این شرح است:
۱ ـ سعی كنید درس‌هایتان را در طول ترم هر روز بخوانید، نه این كه همه درس‌ها را برای یك شب یا یك روز بگذارید.
۲ ـ سعی كنید تكالیف و وظایف‌تان را در یك دفتر یادداشت كنید تا فراموش نشوند.
۳ ـ همه كارهایتان را زود شروع كنید. كار این لحظه را به لحظات و زمان‌های دیگر محول نكنید.
۴ ـ خود را متعهد كنید كه یك پیش مطالعه، یك مطالعه بعد از كلاس و یك مطالعه عمیق برای جلسه بعد داشته باشید.
۵ ـ هر جلسه، لیست كارهایی را كه برای هفته آینده باید انجام دهید، در برنامه بنویسید.
همچنین در نظر داشته باشید كه یك برنامه‌ریزی مناسب باید دارای چنین شرایطی باشد:
ـ برنامه‌ریزی شما باید مطابق و مناسب با اوضاع و احوال خودتان باشد.
ـ انعطاف‌پذیر باشد.
ـ حتما با توجه به اولویت‌ها، برنامه‌ریزی كنید.
ـ برای هر درس، وقت كافی در نظر داشته باشید.
ـ فعالیت‌های شخصی و روزمره را در برنامه منظور كنید.
ـ برای وقت‌های مرده، فعالیت‌هایی را مشخص كنید.
ـ به اجرای برنامه و مقاومت كردن در برابر عوامل نفی آن مقید باشید.
چه موقع مطالعه كنید؟
خوب است كه زمان مطالعه خود را نزدیك به سمینار یا كلاس درس برنامه‌ریزی كنید. گرچه زمان‌بندی برای مطالعه بستگی به این دارد كه درگیر چه فعالیت‌هایی هستید، لذا پیشنهاد می‌شود كه مطالعه خود را برنامه‌ریزی كنید، یعنی:
ـ بعد از درس چنانچه برای مرور و اندیشیدن موضوع وقت در اختیارتان قرار گرفت، میزان درك خود را بررسی كنید.
ـ قبل از كلاس‌های درس و سمینارها، فرصتی برای خواندن اطلاعات زمینه‌ای و پایه به دست آورید و خود را آماده كنید تا شركت‌كننده موثری باشید.
ـ مطابق با روحیه خود ببینید كه برای شما آسان‌تر است كه در چه زمان‌هایی از هفته یا روز درس بخوانید.
ـ بیشتر افراد صبح‌ها احساس شادابی بیشتری می‌كنند. بنابراین خوب است كه برنامه‌ریزی كنید. فعالیت‌های مشكل را در آغاز هر روز انجام دهید.
پژوهشگران معتقدند باید درس و مطالعه را برای خود خوشایند و لذتبخش سازیم و سعی كنیم بر موضوع درسی تسلط پیدا كنیم، بر فضا و مفهوم درس‌ها تاكید كنیم و از تكرار طوطی‌وار و بدون اندیشه اجتناب كنیم، اوقات مطالعه را تقسیم‌بندی كنیم، دفعات متعددی را برای مرور و بازدهی مجدد ترتیب دهیم، اگر موفق شدیم كه درسی را تمام كنیم، تمامیت‌گرا نباشیم، در محیطی كه موجب تداخل و حواس‌پرتی می‌شود مطالعه نكنیم، سبك‌های یادگیری خود را بشناسیم و برای خود برنامه‌ریزی داشته باشیم، همچنین دلایل طفره رفتن خود از انجام تكالیف را بشناسیم تا بتوانیم مطالعه موثرتر و موفق‌تری داشته باشیم.
زمانی كه شما از طریق بینایی، شنوایی یا بساوایی اطلاعات را دریافت می‌كنید، یادگیری اتفاق می‌افتد. بنابراین ممكن است شما ابتدا یك یادگیرنده دیداری، شنیداری یا بساوایی باشید. یادگیرنده‌های دیداری ترجیح میدهند اطلاعات را ببینند، یادگیرنده‌های شنیداری ترجیح میدهند اطلاعات را بشنوند و یادگیرنده‌های بساوایی ترجیح میدهند با دست تجربه كنند.
شما به عنوان یادگیرنده، جزو هر كدام از دسته‌های فوق باشید می‌توانید با انتخاب سبك یا سبك‌هایی كه برای یادگیری ترجیح می‌دهید، راه‌هایی را برای تقویت فعالیت‌های كلاسی و مطالعه خود تعیین كنید. معمولا سبك‌های یادگیری شامل موارد ذیل می‌باشد:
یادگیرنده‌های دیداری به خواندن درس‌ها خیلی بیشتر از افرادی كه از طریق شنیداری یا بساوایی یاد می‌گیرند، علاقه‌مند هستند و تقریبا همه مواد آموزشی موافق كار و نظر آنهاست. اگر شما جزو یادگیرنده‌های دیداری هستید، از آنجا كه یادداشت‌هایی كه در كلاس می‌نویسید یادگیری شما را از لحاظ دیداری تقویت می‌كند، باید در كلاس هر چه می‌توانید یادداشت بردارید تا پیشینه دیداری خوبی از درس داشته باشید.
